Rok 1945. Przez Dolny Śląsk przetoczyła się II Wojna Światowa. Teraz nastąpi niemal całkowita wymiana ludności. Tylko nieliczni dotychczasowi mieszkańcy tu pozostaną.
Przesiedlenia – Niemcy wyjadą, Polacy przyjadą. Ziemie Odzyskane. Tyle wiemy z lekcji historii. Szczegóły zostały przez minione dziesięciolecia wymiecione ze zbiorowej świadomości. Nie pamiętamy jak to się odbyło, ile czasu trwało. Nie wiemy jak dotknęło to pojedynczych osób – ile krzywd i ile radości doznali pojedynczy ludzie.
Wspomnienia Wojciecha Szczeciniaka, spisane przez jego wnuka Łukasza Kazka, dotyczą czasu II Wojny Światowej. Ukazują dramatyczne przeżycia związane z ucieczką z „wywózki” na roboty do III Rzeszy, osadzeniem w Auschwitz-Birkenau i ponowną wywózkę na roboty. Przywołują jednak przede wszystkim czas osiedlania się Polaków na Dolnym Śląsku w latach 1945-1947.
Postać wyłaniająca się ze wspomnień Szczeciniaka jest w pewien sposób reprezentatywna dla grupy Polaków zasiedlających ziemie zachodnie. Bohater zmuszony przez okoliczności do mieszkania z Niemcami pod jednym dachem przez długie dwa lata nie kryje do nich niechęci. Zawłaszczenie ich mienia traktuje jako oczywistą minimalną rekompensatę za doznane w czasie okupacji niemieckiej krzywdy. Jednocześnie wyraźnie pokazuje granice, poza które nie posuwa się w szabrowaniu oraz potrafi w owym trudnym czasie dostrzec w niektórych Niemcach ich człowieczeństwo i ludzką uczciwość. Mierzy się z traumą współistnienia z niedawnym wrogiem w warunkach pokoju.
Jak długo trwał proces wymiany ludności, jak długo Polacy i Niemcy mieszkali wspólnie, często pod jednym dachem? Jak układały się w tym czasie ich wzajemna relacje? Jak przebiegała podróż Niemców do przyszłych miejsc zamieszkania? I wreszcie – kiedy Niemcy opuścili swoje dotychczasowe siedziby? W jakim sposób nieliczni pozostali?
W poszukiwaniu materiału do drugiej części rozmawialiśmy z wieloma osobami, których przodkowie byli Niemcami i postanowili zostać w Polsce. Sytuacja polityczna lat czterdziestych i pięćdziesiątych zmusiła tych ludzi do wtopienia się w żywioł napływowy, polski.
Przy tworzeniu spektaklu nie skupialiśmy się na problemie słuszności czy niesłuszności wysiedleń. To zostało omówione gdzie indziej – w wielu książkach, artykułach prasowych, dyskusjach. Próbowaliśmy spojrzeć na ten czas oczami cywilnych Niemców, którzy wówczas całkowicie poddali się wyrokom historii i skupili na praktycznej stronie przesiedleń. Doznali przy tym skrajnych trudności, z wieloma wypadkami śmierci włącznie.

część 1
„Faszystowska Mać”
scenariusz: Jerzy Welter, na podstawie książki Łukasza Kazka „Faszystowska Mać”
występuje: Piotr Rogaliński

część 2
„Być u siebie”
scenariusz: Aleksandra Kugacz, Jerzy Welter
występuje: Aleksandra Kugacz-Semerci

Reżyseria: Jerzy Welter
Muzyka: Piotr Rogaliński, Aleksandra Kugacz
Premiera: 18 grudnia 2016 r., Wrocław, Studio Czyczkowy / Towarzystwo Kultury Czynnej
Czas trwania: 105 min. z przerwą

fot. Dawid Gebala

***
Prezentacja konkursowa w ramach przeglądu I Sopockie Konsekwencje Teatralne 2017.

***
Dziękujemy firmie Victus Apartamenty za pomoc w realizacji Przeglądu.

***
Ze względu na specyfikę sceny osoby spóźnione nie zostaną wpuszczone.

Żyjesz w świecie, który wymaga od ciebie doskonałości. A przynajmniej tak ci się wydaje: świat kocha tylko doskonałych. Ci niedoskonali mają przechlapane, mają zołzy zamiast koleżanek w pracy, mają faceta bydlaka, nawet w sklepie nimi pomiatają. A ty taka właśnie jesteś: niedoskonała. Jesteś… gruba. Zrób w końcu coś ze sobą! Odchudź się, wtedy znikną twoje wszystkie problemy. Grubi nie zasługują na szczęście. Czy jednak na pewno tak jest? Czy twoje problemy to tylko kwestia kilogramów? Czy inni patrząc na ciebie widzą tylko te kilogramy? A może sekret tkwi gdzie indziej, w twojej głowie? Tak, to prawda, zawsze warto podjąć walkę o siebie ze sobą. Tylko wtedy masz szansę na zwycięstwo. Zawsze warto coś zrzucić. Ale czy prawdziwym i jedynym zwycięstwem są szczupłe nogi i talia osy? Zwycięstwo ma wiele wymiarów. Przekonaj się sama.

Reżyseria: Błażej Baraniak, Elżbieta Zającówna
Tekst: Wanda Szymanowska
Kostiumy: Aleksandra Szempruch
Muzyka: Damian Lindner
Reżyseria światła: Sebastian Nowicki
Obsada: Izabela Noszczyk
Data premiery: 3 grudnia 2016 r., Teatr Miejski w Lesznie
Czas trwania: 65 min.

fot. Beata Ciesielska PhotoTraffic

***
Prezentacja konkursowa w ramach przeglądu I Sopockie Konsekwencje Teatralne 2017.

***
Dziękujemy firmie Victus Apartamenty za pomoc w realizacji Przeglądu.

***
Ze względu na specyfikę sceny osoby spóźnione nie zostaną wpuszczone.

Przewrotny autor najniższą liczbą, tzn. jedynką – M1 – obdarzył bohatera / filozofa, a najwyższą – M3 – bohatera / chama, kameleona wyspecjalizowanego w zmianie poglądów. Środkowy M2 to asekurant – bohater między ekstremą intelektualną i behawioryzmem.
Akcja toczy się nieomal w półmroku. Pod kocem i na wierzchu „kotłują się”, dyskutują, maltretują – „trzej mężczyźni”. A może to tylko fantomy, zjawy senne, odbicia ego i alter ego, podświadoma dezintegracja osobowości, świadoma ucieczka od siebie i najbliższych, przekonstruowanie własnej osobowości – pozwalające stawiać pytania Freudowskie, jak sugeruje autor.
To poważne i ponadczasowe dylematy, gdzie wytyczyć granice między życiem a snem, chamem, prostakiem a inteligentem, między siłą woli czyniącą cuda a snem wpływającym destrukcyjnie na życie jak najbardziej realne, ucieczką a powrotem.
Bohaterowie polskiej sztuki nie potrafią podjąć decyzji, boją się konfrontacji, poznania prawdy, powrotu do rzeczywistości. Wybierają ułudę egzystencjalną zamiast świadomego życia. Tkwią w iluzji, niepewności – czy ich życie jest jawą czy tylko snem/złudzeniem rzeczywistości. Pozostaje więc Beckettowskie czekanie na… Godota. Autor nie daje nawet cienia nadziei. „Światło gaśnie i cichnie muzyka”, więc bohaterowie są skazani na sen, bo czyż można żyć w ciemności?

Tekst i reżyseria: Marek Brand
Muzyka: Tomasz Kobiela
Kostiumy: Molga Anna
Obsada: Marek Brand, Jacek Labijak, Maciej Szemiel
Czas trwania: 50 min.
Premiera: 24 kwietnia 2014 r., Teatr Zielony Wiatrak, Gdańsk

***
Prezentacja konkursowa w ramach przeglądu I Sopockie Konsekwencje Teatralne 2017

***
Ze względu na specyfikę sceny osoby spóźnione nie zostaną wpuszczone.

***
Zdjęcia prezentacji wykonane przez Jurka Bartkowskiego.