SOPOT NON-FICTION 2023
Organizator: Fundacja Teatru BOTO
Współorganizator: Teatr Wybrzeże
Kuratorzy: Adam Nalepa, Roman Pawłowski, Adam Orzechowski
Partnerzy: Victus Apartamenty, Centrum Kształcenia Ustawicznego w Sopocie, Wolontariat Aktywni w Sopocie
Patroni medialni: teatralny.pl, e-teatr.pl, Trojmiasto.pl, Dziennik Bałtycki, Prestiż Magazyn Trójmiejski
1) CIAŁO, reż. Wera Makowskx / choreo. Magdalena Kawecka, AST, Kraków
Ciało, w szczególności kobiece jest widoczne w przestrzeni publicznej wyłącznie wtedy kiedy jest młode, jędrne i pełnosprawne. Starość, kiedy już powie się o niej głośno, pojawia się wyłącznie w kontekście niewydolności – w reklamach pampersów dla dorosłych, maści na reumatyzm. Ciało, które chce się widzieć na reklamach, billboardach, w witrynach sklepowych, to ciało w przedziale wiekowym 20-30 lat. Poza tym targetem, traci ono termin ważności dla systemu kapitalistycznego.
Tematem projektu jest tabuizacja starości kobiecego ciała w przestrzeni publicznej i świecie sztuki. Emerytowana tancerka, Violetta Maciejewska oraz Magdalena Kawecka, dwudziestoczteroletnia tancerka, jej była uczennica, spotykają się po latach na scenie, by wymienić się swoimi doświadczeniami na temat postrzegania ciała oraz pasji do tańca, która nieodłącznie wiąże się z fizyczną sprawnością i wytrzymałością. Wychodząc od wspomnienia lekcji tańca obie kobiety starają się wytworzyć wspólny choreograficzny układ, dając do zrozumienia, że ruch wykracza poza sztywne ramy techniki i opiera się przede wszystkim na emocjonalności.
2) OSOBY KUREWSKIE, reż. Szymon Adamczak, Wojtek Rodak, Aleksandra Kluczyk
Projekt “Osoby kurewskie” wynika z potrzeby zwrócenia uwagi na jedną z najbardziej marginalizowanych grup społecznych, czyli osób pracujących seksualnie. To próba przyjrzenia się schematom przemocy i przecinających się form wykluczeń, których doświadczają, a także ćwiczenie z rehumanizacji oraz samostanowienia, oparte na dokumentalnych narracjach i świadectwach. Wkraczając w obszar szarej strefy twórcy i twórczynie badają wyrosłe tam alternatywne modele hakowania rzeczywistości, które mogą się okazać przydatne w podważaniu neoliberalnego i patriarchalnego statusu quo. Czy możemy wyobrazić sobie świat bez polityk karceralnych opartych na kontroli i dyscyplinowaniu, a w konsekwencji podjąć pracę nad radykalną naprawą tej rzeczywistości?
Z perspektywy teatralnej fascynuje nas także zaskakujące podobieństwo aktorstwa do pracy seksualnej. Obydwa zawody przez lata darzone były niską estymą, obydwa kategoryzowane jako “sprzedawanie ciała”. Dziś jeden z nich powszechnie uznawany jest wciąż za społeczny margines, drugi stanowi o elitarności i prestiżu. W perspektywie pracy chcemy przyjrzeć się bliżej tym dwóm profesjom i spotykając je razem na scenie, zastanowić jak się w sobie przeglądają, i ile tak naprawdę mają wspólnego.
3) RODZICE ODCHODZĄ, reż. Bartłomiej Kalinowski / dram. Zuzanna Bojda
Ojcowie i matki pojawiają się w osobistych narracjach twórców zwykle w kontekście żałoby po ich stracie. Nasi rodzice żyją, ale w nas z każdym rokiem narasta lęk przed ich śmiercią. Bazując na osobistych historiach oraz przeprowadzonych wywiadach chcemy poruszyć temat przeżywania lęku przed odejściem rodziców. W trakcie pracy planujemy przyjrzeć się źródłom tych lęków, ich celowości oraz samej możliwości przygotowania się na to, co nieuniknione. Czy jest to lęk przed bezgraniczną samotnością, utratą bezpieczeństwa, czy też przed uświadomieniem sobie o własnej śmiertelności? Zastanawiamy się również nad kwestią roli rodziców w procesie socjalizowania nas do śmierci. Czy jako osoby wprowadzające nas w życie, powinni również przygotowywać nas na ostateczność? Interesuje nas w jaki sposób należy podejmować rozmowę z najbliższymi na tematy śmierci, aby przestać je tabuizować.
Przy okazji to wymówka do opowieści o dobrych i złych, czasami ledwo istniejących relacjach z ojcami i matkami. Wystawienie im performatywnej laurki, być może nie tak kolorowej, jak te nadzorowane przez przedszkolanki, ale uwalniającej, jak wielkie westchnienie.
4) NIKT NIE JEST NIELEGALNY, reż. / dram. Małgorzata Oracz, Tomasz Czarnecki
Oprócz bycia aktorką, jestem od dwóch lat aktywistką. Pomagam uchodźcom na granicy polsko-białoruskiej. Bywam w lesie, gdzie ukrywają się ludzie, którzy są ofiarami wojen, przemytu, łamania praw człowieka, którzy są torturowani, wywożeni po 20 razy ciężarówkami na Białoruś – tam bici, rozbierani, szczuci psami, sprzedawani handlarzom narządów czy w celach prostytucji. Pomagam w zamkniętych Strzeżonych Ośrodkach w Polsce. Byłam tam kilka razy – są jak więzienia, w których ludzie przetrzymywani są nawet przez dwa lata. W których łamana jest Konstytucja. Bo każdy kto prosi o azyl, musi być wysłuchany a jego sytuacja rozpatrzona. Należę do grupy, która działa w „podziemiu”. Jestem na bieżąco. Znam prawdę. Znam wielu uchodźców. Znam aktywistów, którzy ryzykują życiem. Znam garstkę dziennikarzy, którzy ujawniają fakty z „getta” w lesie, gdzie umierają ludzie. Od stycznia 45 osób. Plus 200 zaginionych.
Projekt „Nikt nie jest nielegalny” będzie miał charakter koncertu przeplatanego scenami dramatycznymi, listami ofiar, wspomnieniami aktywistów, nagraniami wypowiedzi uchodźców czy projekcjami dokumentalnymi. Ma uświadomić Polakom, co się dzieje w naszym kraju.
5) AUSCHWITZ TOUR , reż. / dram. Elżbieta Depta
Miejsca pamięci takie jak Auschwitz obecnie mają rangę wpisywanych w foldery wycieczkowe atrakcji turystycznych w jednym pakiecie z Kopalnią Soli w Wieliczce. Posiada całą infrastrukturę: restaurację, sklepik muzealny, płatne parkingi i wszystko co niezbędne dla milionów turystów odwiedzających rocznie to miejsce. Bilety najlepiej rezerwować z trzymiesięcznym wyprzedzeniem, a w Google, średnia ocen Auschwitz to 4,7 (znakomite). Motywacje turystów przyjeżdżających z całego świata i odwiedzających Obóz są bardzo różne. Wynikają z potrzeby pamiętania, obowiązku moralnego, ale również z potrzeby obcowania ze śmiercią. Ta ostatnia motywacja związana jest tanatoturystyką – odwiedzaniem miejsc masowej śmierci. Doświadczenie przebywania w przestrzeni nagłej i brutalnej śmierci jest dla zwiedzających oczyszczające. Podczas tour przez Obóz Zagłady zwiedzający prowadzeni są przez przewodników, od których w dużej mierze zależą ich reakcje. Jeśli przewodnik jest utalentowanym performerem turyści wrócą do domu pełni wrażeń.
W projekcie „Auschwitz Tour” chcemy skupić się na doświadczeniu zwiedzania Auschwitz, jako wydarzeniu parateatralnym, prowadzącym do katharsis. Przedmiotem analizy i twórczego przetworzenia będą wrażenia i motywacje zwiedzających, samo doświadczenie zwiedzania i obcowania z wyobrażoną masową śmiercią, oraz performance przewodniczki.
6) FALL, reż. Maksym Shyshko / dram. Vital Karaban, Rezydencja Artystyczna Białoruś – Ukraina / Instytut Teatralny / TR Warszawa
Maksym Shyshko (reżyser, aktor, autor koncepcji)
Vital Karaban (reżyser, dramaturg)
Andrej Evdokimov (muzyk, kompozytor)
Masza Piatrowicz (aktorka)
Ketevan Asratashvili (aktorka)
Projekt dokumentalnej sztuki z nielinearną narracją, opartej na prawdziwych komentarzach użytkowników sieci społecznościowych na różne tematy, wywołujące silne emocje: od kwestii politycznych i kulturowych po stosunek do mniejszości.
Główną ideą projektu jest odnalezienie niespójności wizerunku społecznego człowieka z jego wypowiedziami w wolnej przestrzeni Internetu. Bohaterowie – użytkownicy egzystują w przerysowanej, groteskowej formie scenicznej rzeczywistości, z elementami bufonady, irrealizmu i naiwności. Całość spaja fikcyjny monolog głównego bohatera, człowieka w stanie moralnego kryzysu. Forma jego narracji przypomina spowiedź lub list pożegnalny. Przewija się ona przez całą sztukę, podkreślając absurdalność „świata sieci”.