Program Festiwalu Teatru Dokumentalnego i Rezydencji Artystycznej
Sopot Non-Fiction 2013

sobota 24.08

21.00 – 22.00 Otwarcie rezydencji / Dworek Sierakowskich
– Projekcje zapisów wideo z Sopot Non-Fiction 2012 (wstęp wolny)

niedziela 25.08

TEATR ZE SŁUCHU

słuchowisko Teatru Polskiego Radia, reż. Wojtek Klemm, dramaturgia: Michał Pabian 

25.08 (niedziela) godz. 20.00

Scena Letnia Teatru BOTO w Młodym Byronie. Dworek Sierakowskich, ul. Czyżewskiego, 12 Sopot.

W ramach Rezydencji Artystycznej Sopot Non-Fiction 2013

Wstęp wolny

„Anonimowi Żydzi Polscy czyli rodziny, których nie ma” –  słuchowisko Teatru Polskiego Radia, 2012, reż. Wojtek Klemm, scenariusz: Wojtek Klemm i Michał Pabian, realizacja: Paweł Szaliński, muzyka: Dominik Strycharski, obsada:
Agnieszka Przepiórska (Agnieszka), Rozalia Mierzicka (Rozalia), Andrzej Konopka (Michał)

Tysiące polskich Żydów ocalonych z Holocaustu zdecydowało się po wojnie ukryć swoją tożsamość nawet przed najbliższymi. Po latach ich dzieci i wnuki odkrywają, że nie są tymi, kim sądzili, że byli. Słuchowisko Wojtka Klemma i Michała Pabiana opowiada historię rodzin, których nie było i tajemnic, które miały nie ujrzeć światła dziennego. Bohaterowie spotykają się na sesjach terapeutycznych, na których próbują wypowiedzieć jedno zdanie: „Jestem Żydem”. Zdanie, a właściwie jedno słowo, paraliżuje, powoduje lęki, każe wracać do bolesnej przeszłości w wymiarze osobistym, ale i zbiorowym, jeśli patrzeć na historię Polski. I niestety – współczesność.

Słuchowisko jest adaptacją sztuki, która powstała podczas rezydencji Sopot Non Fiction w 2012 roku. Inspiracją były zapisy reporterskie i wywiady twórców z osobami, które odkryły swoje żydowskie pochodzenie.

LEPSZY ŚWIAT

Scenariusz i Reżyseria: Jakub Roszkowski

W czytaniu udział biorą: 

Dorota Androsz, Justyna Bartoszewicz, Wanda Skorny, Piotr Biedroń, Robert Ninkiewicz, Marek Tynda

25.08 (niedziela) godz. 21.00

Scena Letnia Teatru BOTO w Młodym Byronie. Dworek Sierakowskich, ul. Czyżewskiego, 12 Sopot.

W ramach Rezydencji Artystycznej Sopot Non-Fiction 2013

Wstęp wolny

Lepszy świat to śmieszno-gorzki tekst political fiction, w którym stawiane jest pytanie (znane chociażby z Człowieka z Wysokiego Zamku Philipa K. Dicka): jak wyglądałby dzisiejszy świat, nasz kraj, nasze miasto i my sami, gdyby II wojnę światową wygrali Niemcy i Japończycy? A to przecież na początku lat 40. XX wieku wcale nie było tak bardzo nieprawdopodobne. Jak wyglądałby dziś Zoppot? Jaka byłaby nasza sytuacja ekonomiczno-społeczna? Czy dla większości ludzi byłaby to zmiana na minus, czy – wręcz przeciwnie – absolutnie na plus? Może bylibyśmy szczęśliwymi mieszkańcami wielkiej Germanii? Przecież i teraz, patrząc z boku na sytuację gospodarczą Polski i Niemiec, można zastanawiać się, kto tak naprawdę wygrał tę wojnę…

„Jeżyce Story. Making of”

Teatr Nowy, Poznań

Dramaturgia: Roman Pawłowski 

Scenariusz: Roman Pawłowski i Marcin Wierzchowski 

Wystąpią: Dorota Abbe, Paweł Binkowski, Sebastian Grek, Edyta Łukaszewska, Nikodem Kasprowicz, Agnieszka Różańska

26.08 (poniedziałek) godz. 20.30

Scena Letnia Teatru BOTO w Młodym Byronie. Dworek Sierakowskich, ul. Czyżewskiego, 12 Sopot.

W ramach Rezydencji Artystycznej Sopot Non-Fiction 2013

Wstęp wolny

„Jeżyce Story. Making of” to warsztatowy pokaz pracy nad dokumentalnym serialem teatralnym „Jeżyce Story. Posłuchaj Miasta!” produkcji Teatru Nowego z Poznania. Aktorki i aktorzy Teatru Nowego zaprezentują fragmenty scen i monologów z czterech odcinków serialu oraz dokumenty, nagrania audio i wideo, które były inspiracją do scenariusza. Po pokazie rozmowa z twórcami i zespołem.

„Jeżyce Story. Posłuchaj miasta!” to pierwszy dokumentalny serial teatralny. Jego tematem i zbiorowym bohaterem są Jeżyce, jedna z najpiękniejszych, choć zarazem najbardziej zaniedbanych dzielnic Poznania, w której działa Teatr Nowy. Serial realizowany jest metodą teatralnego verbatimu, jego scenariusz oparty jest na autentycznych historiach byłych i obecnych mieszkańców Jeżyc, które zebrali aktorzy i twórcy przedstawienia. W sezonie 2012/2013 odbyły się premiery czterech odcinków: „Lokatorzy”, „Buntownicy”, „Gracze” i „Miasto kobiet”.

NIEWIERNI

Scenariusz: Piotr Rowicki

Reżyseria i opracowanie muzyczne: Piotr Ratajczak

Scenografia: Grupa Mixer

Ruch sceniczny: Arkadiusz Buszko 

Obsada: Przemysław Chojęta, Dariusz Fodczuk, Izabela Gwizdak, Joanna Król, Barbara Kurzaj, Paweł Pabisiak, Tomasz Pisarek

27.08 (wtorek) godz. 20.00

Scena Kameralna Teatru Wybrzeże w Sopocie

W ramach Rezydencji Artystycznej Sopot Non-Fiction 2013

(bilety 30zł ulgowy, 45zł normalny, do nabycia w kasach Teatru Wybrzeże)

Apostazja jest jawnym i formalnym odrzuceniem wiary chrześcijańskiej, skutkującym odłączeniem się od wspólnoty kościoła. Przede wszystkim jednak to akt symboliczny, podkreślający, że dla Kościoła katolickiego”przestaje się istnieć”. Apostatów, wedle szacunków samych zainteresowanych, jest w Polsce już pół miliona. Projekt Piotra Ratajczaka to rodzaj zbiorowej wypowiedzi artystycznej aktorów, odtwarzających prawdziwe świadectwa apostazji, oparte na osobistych relacjach i materiałach reportażowych. Widz śledzi rekonstrukcję drogi duchowej bohaterów spektaklu, zdarzeń i refleksji, które doprowadziły ich do decyzji o odejściu z Kościoła. Dlaczego ludzie wychowani i żyjący we wspólnocie wierzących nie chcą dłużej określać swojej tożsamości przez pryzmat wyznania? Jakie osobiste dramaty kryją się za jednostkowym aktem apostazji?

O spektaklu piszą:

Grzegorz Reske, juror 19. edycji Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

„Niewierni to kolejny już w tym sezonie przykład, że teatralna publicystyka problem z Kościołem w Polsce stawia na czele gorących tematów. W tej kategorii spektakl Łaźni Nowej plasuje się w czołówce. Bez zacietrzewienia i bez taryfy ulgowej. Ratajczak ze współpracownikami stworzył widowisko nie pod krytykę, czy media; chodziło mu przede wszystkim o wywołanie dyskusji wśród widzów. Wystarczy posłuchać głosów w kolejce do szatni, by stwierdzić, że udało się to znakomicie. Przy okazji Łaźnia Nowa mogła powrócić do swej roli równoważnika w stosunku do konserwatywnej i klasycznej części krakowskich przybytków sztuki.

W polskim teatrze, gdzie chwilowo wszystkie formy przemieszały się do cna, Niewierni, w swojej czystości teatru dokumentu, błyszczą ogromną mocą. Czekam z niecierpliwością na kolejny spektakl duetu Piotrów: Rowickiego i Ratajczaka. Udowodnili że posiedli umiejętność prostego komentowania otaczającej nas rzeczywistości. Trzymać będę kciuki aby jej nie stracili. Potrzebujemy dziś takiego teatru.”

„Niewierni to jeden z najlepszych spektakli Ratajczaka, błyskotliwy, śmieszny, ale równocześnie uderzający w ton powagi i zmuszający do głośnego myślenia z aktorami. Podoba mi się zmienność nastrojów w spektaklu, to że Ratajczak nie opowiada się po żadnej ze stron. Drwi z postaw fałszywych i cwaniackich, próbując jednocześnie zrozumieć desperację „uczciwych” apostatów. Nie podważa sensu samego aktu, ani nie nawołuje do gremialnego występowania z Kościoła. Nie znajdziemy w nim mentorstwa i moralizatorstwa. Problem zostaje oświetlony z każdej strony. Nie sądzę, żeby spektakl kogokolwiek obraził.”

Łukasz Drewniak/ Dziennik Polski

„Ratajczak bardzo przytomnie i z umiarem dawkuje antyreligijny bunt. Tekst Rowickiego koncentruje się albo na obyczajowych anegdotach albo też chwytających za gardło osobistych rozliczeniach. (…) „Niewierni” prowokują w bardzo ograniczonym zakresie. To prędzej spektakl- rozmowa, zderzający rozmaite zeznania niż agnostyczny manifest. Rozmowa, trzeba dodać, brawurowo przez zespół aktorski poprowadzona (…) „Niewierni” pozostają ciekawą dokumentacją ludzkich zmagań z kościelną administracją. Próbką teatru społecznego, która daje jakieś wyobrażenie o skali problemu.”

 Łukasz Badula  / kulturaonline.pl

„Siłą spektaklu są naturalne, nieopatrzone aktorskie twarze.(…)Wszyscy świetni. (…)Autor scenariusza, zbierając tę i inne historie, nie szukał anty-klerykalnego manifestu. Oszczędny, skromny spektakl Ratajczaka przypomina uważny dialog, w którym ważą się głosy za lub przeciw apostazji. Siła „Niewiernych” wynika ze znaków zapytania stawianych również przez osoby wierzące.”

Wykład Non-Fiction: „Dokument w świecie symulakrów”

dr Joanna Puzyna-Chojka

28.08 (środa) godz. 19.00

Scena Letnia Teatru BOTO w Młodym Byronie. Dworek Sierakowskich, ul. Czyżewskiego, 12 Sopot.

W ramach Rezydencji Artystycznej Sopot Non-Fiction 2013

Wstęp wolny

Dr Joanna Puzyna-Chojka,

teatrolog, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego w Zakładzie Dramatu, Teatru i Filmu w Instytucie Filologii Polskiej). Badawczo interesuje się dramaturgią współczesną i teatrem „nowego realizmu”. Publikowała na łamach „Gazety Wyborczej”, „Tygodnika Powszechnego”, „Teatru”, „Dialogu”, „Didaskaliów” i „Notatnika Teatralnego”. Była kierownikiem literackim Teatru Muzycznego w Gdyni, Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu i Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza w Gdyni, a także kierownikiem literackim i dyrektorem programowym Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port w Gdyni. Współtworzyła również projekt Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Jest autorką książki „Gra o zbawienie” o dramatach Tadeusza Słobodzianka.

PREMIERA NORD-OST Torsten Buchsteiner

Teatr BOTO, 

Reżyseria i przekład: Adam Nalepa

Występują: Sylwia Góra Weber, Justyna Bartoszewicz, Magdalena Boć

28.08 (środa) godz. 21.00

Scena Letnia Teatru BOTO w Młodym Byronie. Dworek Sierakowskich, ul. Czyżewskiego, 12 Sopot.

W ramach Rezydencji Artystycznej Sopot Non-Fiction 2013

Wstęp wolny

W środę, 23-go października 2002-go roku, o godzinie 21:05 42 Czeczenów szturmuje Teatr na Dubrowce w Moskwie. Przerywają przedstawienie musicalu NORD-OST i biorą 850 widzów jako zakładników. Ich żądanie: całkowite wycofanie się armii rosyjskiej z Czeczenii. Akcja trwa 57 godzin, 170 osób przypłaca ją życiem.

Rosjanka Olga, przeciętna księgowa z Moskwy, za długo oszczędzane pieniądze kupiła bilety na przedstawienie dla siebie, męża i córki. Chce spędzić z rodziną miły wieczór w teatrze i przeżyć w szarej codzienności coś optymistycznego – bo w musicalu przecież wszystko zawsze kończy się happy endem i dobro wygrywa ze złem. Lecz nie tym razem. Kiedy na scenę wpadają zamachowcy, dla Olgi zaczyna się największy koszmar jej życia. Wśród zamachowców jest Zura, młoda Czeczenka, laborantka z wykształcenia, która po śmierci męża, nie mając dokąd wracać, wstąpiła do Brygady Czarnych Wdów. Tam zapewnili jej ciepły kąt, oddali poczucie wartości i wpoili ideologię o słusznej walce: za ojczyznę, za wolność, za pomstę, krzyczącą do nieba. Zura gotowa jest na śmierć, bo w raju spotka ukochanego, a na ziemi będą ją czcić jako męczennicę. I w końcu Łotewka Tamara, lekarka, na zewnątrz, bo w ostatnim momencie przejęła dyżur po koledze – na szczęście i na nieszczęście, od kiedy wie, że w teatrze zamiast niej siedzi jej matka z córką. Podczas gdy wszyscy uwięzieni marzą, aby wydostać się z zaminowanej pułapki, ona jedyna próbuje tam wejść i znaleźć możliwość uwolnienia bliskich.

Trzy kobiety, silne i niezależne, w kwiecie wieku, nagle wykolejone  z codzienności przez tę samą katastrofę i los, który każdej z nich przeznaczył inne zadanie. Niemiecki dramaturg Torsten Buchsteiner wczuwa się w mistrzowski sposób w swoje bohaterki i z wielkim wyrozumieniem dla ich osobistych motywacji, daje im w swojej sztuce NORD-OST możliwość wypowiedzi, wspomnień, znalezienia słuchacza, odreagowania emocji, przerobienia traumy a przede wszystkim możliwość przeżycia żałoby. Bo mimo, że wszystkie tak bardzo różnią się od siebie, Buchsteiner łączy ich wspólnym mianownikiem: każda jest wdową, ofiarą konfliktu rosyjsko-czeczeńskiego, i tą, która po odejściu partnera została i musi uporać się ze świadomością osamotnienia, poczuciem bezradności, z agresją, rozpaczą i budowaniem na gruzach nowej przyszłości. Autorowi udało się wykreować trzy wspaniałe role dla aktorek i stworzyć sztukę, która nie tylko w przejmujący sposób balansuje na pograniczu teatralności i dokumentu, ale która mimo, że powstała kilka lat temu i opowiada o wydarzeniach z roku 2002, wciąż na nowo zaskakuje swoją aktualnością.

Magda Boś, Justyna Bartoszewicz i Sylwia Góra Weber, aktorki Teatru  Wybrzeże, 
wcielają się w role walczących kobiet, Adam Nalepa reżyseruje. 

Ludzie z tajnego wywiadu mówią, że operacja była pełnym sukcesem. Krytycy mówią, że była rzezią. W oficjalnej przemowie telewizyjnej do narodu Putin oświadczył: „udowodniliśmy, że Rosja nie da się powalić na kolana“. Przeprosił rodziny ofiar, a następujący poniedziałek ogłosił dniem narodowej żałoby. Oficjalnie porównuje się moskiewski dramat zakładników z nowojorskim zamachem z 11-go września. Tu i tam uważa się jakiekolwiek rozważania na temat przyczyn terroryzmu oraz bezkonfliktowych rozwiązań za „nie-patriotyczne“.

Projekt realizowany dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Sopot.

WIELKA IMPROWIZACJA

29.08 (czwartek) godz. 20.00

Scena Kameralna Teatru Wybrzeże w Sopocie

W ramach Rezydencji Artystycznej Sopot Non-Fiction 2013

(bilety 20zł, do nabycia w kasach Teatru Wybrzeże)

Reżyseria:

Jakub Roszkowski

Opracowanie muzyczne:

Jakub Roszkowski

Scenografia:

Maciej Chojnacki

Ruch sceniczny:

Wioleta Fiuk

Aranżacja utworu Ten wąsik:

Marcin Mirowski

Asystent reżysera:

Jacek Labijak

Inspicjent, sufler:

Katarzyna Wołodźko

Abelard Giza, Jakub Roszkowski, Wojciech Tremiszewski

Trwa trzecia próba generalna do nowej premiery w Teatrze Wybrzeże. Patriotycznej premiery o gdańskim rewolucjoniście – Elektryku.

W pewnym momencie reżyser ma… wypadek i nie jest w stanie dokończyć pracy.

W związku z tym aktorzy postanawiają przejąć władzę nad przedstawieniem i sami doprowadzić do premiery.

Rozpoczyna się całonocna, improwizowana walka o utworzenie nowego porządku, w której aktorom towarzyszyć będą lalki, mickiewiczowskie frazy Gustawa-Konrada, komiksowy Kapitan Opozycja, a także…

tajemniczy Gość Specjalny… Rozpoczyna się WIELKA IMPROWIZACJA!

Jakub Roszkowski o spektaklu:

Historie

Wokół nas dzieją się historie. Ta Wielka Historia, która ma wpływ na całe państwa, która zmienia obraz dziejów, ale też małe historie, nasze, intymne – takie, które w szerokiej perspektywie znikają, ale dla nas mają ogromne znaczenie. Ciekawi mnie, jak te historie się przeplatają, jak na siebie wpływają. Co czerpią z siebie nawzajem?

Rewolucja

Znowu Wielka i mała. My, Polacy, lubimy krytykować, lubimy nie lubić, lubimy bunty, zrywy, powstania… Ale kiedy stoimy na zgliszczach tego, co było, a sami mamy zbudować coś nowego… tu już zazwyczaj bywa gorzej…

Teatr

To co na scenie i to co poza sceną. Różne style gry, konwencje. Tysiące zasad, które cały czas obowiązują, ale które coraz bardziej próbuje się naginać, łamać. A jakby tak zrobić teatr w teatrze… w teatrze?

Improwizacja

Wciąż – moim zdaniem – zbyt mało wykorzystywana we współczesnym polskim teatrze. Wciąż się jej trochę boimy. Z jednej strony, że zbyt poważna, zbyt głęboka psychologicznie; z drugiej – że zbyt płaska, zbyt kabaretowa. Improwizacja jest jednak czymś bardzo nęcącym, dlatego, że jest świeża, nieprzewidywalna. I ryzykownym. No i jeszcze ten Gość Specjalny…

Zabawa

Wszystko to, co napisałem wyżej, jest dość poważne. Mam nadzieję, że spektakl już taki nie będzie…

Jakub Roszkowski (ur. 1984) – dramaturg, dramatopisarz, reżyser. Absolwent Wydziału Reżyserii Dramatu PWST w Krakowie, stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, finalista Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej za tekst MORZE OTWARTE; od 2007 roku dramaturg Teatru Wybrzeże, gdzie współrealizował m.in.: SŁODKIEGO PTAKA MŁODOŚCI Tennessee Williamsa i ZMIERZCH BOGÓW Luchino Viscontiego w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego, BLASZANY BĘBENEK wg Güntera Grassa, KAMIEŃ Mariusa von Mayenburga, NIE-BOSKĄ KOMEDIĘ Zygmunta Krasińskiego oraz CZAROWNICE Z SALEM Arthura Millera w reżyserii Adama Nalepy. Pracuje również jako dramaturg przy realizacjach w innych teatrach Polski. Reżyser spektaklu STALKER na podstawie PIKNIKU NA SKRAJU DROGI braci Strugackich w Teatrze Wybrzeże.

Abelard Giza – rocznik ’80. Komik, tekściarz, lider kabaretu LIMO. Zawód wyuczony – politolog, zawód uprawiany – opowiadacz historii wszelakich.

Wojciech Tremiszewski – rocznik ’78. Syn stoczniowca. Mąż i ojciec. Czytelnik. Meloman. Filmofil. Koszykarz i kociarz. Polonista, kabareciarz, improwizator, aktor.