Grupa I: „Reykjavik 1974”

Dramaturgia: Marta Sokołowska 
Reżyseria: Katarzyna Kalwat
Scenografia: Anna Tomczyńska
Obsada: Tomasz Mycan, Matylda Podfilipska, Paweł Tchórzelski, Jolanta Teska, Bartosz Woźny
Teatr im. Wilama Horzycy, Toruń

W 1974 roku na Islandii w tajemniczych okolicznościach zaginęło dwóch mężczyzn. Ich ciał nigdy nie znaleziono. Do zabójstwa przyznało się sześć osób, które, jak się okazało po latach, nie popełniły zbrodni. Sprawa Saevara Ciesielskiego – jednego z podejrzanych, skazanego na dożywocie – jest tym, czym w Polsce była sprawa Gorgonowej, a we Francji sprawa Dreyfusa. To synonim kompromitacji i nadużyć władzy. Specjaliści – kryminolodzy, prawnicy oraz psycholodzy sądowi – do dziś zastanawiają się nad fenomenem przyznania się niewinnych osób do morderstw. Sprawcy nie tylko podpisali się pod zbrodnią, ale też zaczęli wytwarzać nieprawdopodobne historie uwiarygodniające ich udział oraz włączające kolejnych podejrzanych, którzy – przyjmując winę – kreowali kolejne wersje zdarzeń.

Od twórców:

Punktem wyjścia do pracy nad spektaklem jest nasze własne dążenie do rozwiązania tej zagadki. Aktorzy m.in. w oparciu o metody eksperymentu procesowego wcielają się w postacie i poprzez swoją wrażliwość oraz doświadczenie próbują przybliżyć skalę emocji  i doznań, którymi obciążony jest zarówno sprawca, jak i ofiara. W spektaklu korzystamy z autentycznych materiałów, ekspertyz oraz wywiadów z osobami uwikłanymi w tę historię. Chcemy opowiedzieć o ludziach, których wymiar sprawiedliwości poddał stygmatyzacji i niespotykanej przemocy. Postawimy pytanie o to, kim staje się człowiek poddany torturze wielogodzinnych przesłuchań i społecznej opresji, podsycanej przez media.

Grupa II: „Ambona ludu” 

Tekst: Wojciech Kuczok
Dramaturgia: Michał Pabian
Reżyseria: Piotr Kruszczyński
Obsada: Magdalena Boć, Paweł Ferens, Marcin Kalisz, Marcin Piejaś
Teatr Nowy im. Tadeusza Łomnickiego, Poznań

Idea projektu pod roboczym tytułem „Ambona ludu” zrodziła się z potrzeby poznania i zrozumienia środowisk kibicowskich oraz kultywowanych przez nie kontrowersyjnych postaw. Spotkanie z przedstawicielami zantagonizowanych fanklubów piłkarskich Trójmiasta, udokumentowanie i sceniczna analiza języka nienawiści – to zadania jakie grupa z Teatru Nowego w Poznaniu stawia przed sobą podczas Rezydencji Artystycznej Sopot Non–Fiction 2016.

Od twórców:

Wychodząc od definicji pojęć patriotyzmu i tożsamości lokalnej będziemy próbowali dostrzec w społeczności kibiców zwierciadło dzisiejszych dylematów narodowych i konfliktów społeczno-politycznych w Europie. Zebrany materiał oraz próba skonstruowania zarysu bohaterów, którzy mogliby bronić swych racji na scenie, stanowić ma pierwszy krok, by „Ambona ludu” stała się realizacją repertuarową.

Grupa III: „Zatoka”

Dramaturgia: Michał Kurkowski
Reżyseria: Jakub Zubrzycki
Obsada: Blanka Kaczorowska, Katarzyna Kaźmierczak, Maciej Konopiński, Paulina Nadel
Choreografia: Tatiana Kamieniecka
Teatr Wybrzeże, Gdańsk

”Oburzenie i niezgoda – dwa uczucia, które rodzą się w każdym, kto zetknie się z historią tragicznej śmierci Anaid Tutgushyan. Ta czternastoletnia dziewczyna z Gdańska, zmanipulowana i zgwałcona, popełniła samobójstwo, rzucając się pod nadjeżdżający pociąg. Była ofiarą bezduszności, okrucieństwa ludzi, posiadających władzę i pieniądze. W wyniku równoległego śledztwa Gazety Wyborczej, TVN-u, magazynu Reporter oraz matki Anaid, został wykryty układ, który kusił małoletnie dziewczyny pieniędzmi. Nieświadome swoich praw, osamotnione nastolatki pchały się w ręce stręczycieli, załatwiających „towarzystwo” zamożnym gościom sopockich klubów.

Od twórców:

Nie zamierzamy rozpoczynać kolejnego śledztwa, zostawiając to prokuraturze i dziennikarzom. Dostrzegamy w tej historii przede wszystkim aspekt ludzki – zagubienie we współczesnym świecie, stawiającym pieniądze ponad wszystko, zachłanność, brak granic dla najmroczniejszych pragnień. Jednak można w tej historii znaleźć również przykład miłości rodziców do córki oraz nieprawdopodobną siłę społecznego sprzeciwu – to społeczeństwo za pośrednictwem mediów i sądu wypowiedziało wojnę tym, którzy czując się bezkarni, niszczyli cudze życie.

Grupa IV: „Ziemie Obiecane. Gdańsk 1945”

Dramaturgia: Mariusz Babicki, Paweł Niewiadomy
Reżyseria: Tomasz Kaczorowski
Obsada: Michał Karczewski, Anna Kociarz, Wojciech Jaworski

Głównym tematem projektu jest migracja ludności po II wojnie światowej – ze szczególnym uwzględnieniem Pomorza i Gdańska; odbudowa zrujnowanego miasta, zakorzenianie się w poniemieckich domach… Jak TU zaczynać nowe życie, jak tworzyć nowe oblicze miasta? Projekt ma poruszać trudną kwestię odbudowy miasta, ale też jego obrazu w oczach repatriantów, którzy przybywając tu z przeróżnych okolic, z czasem zaczęli tworzyć nową społeczność Gdańska. Projekt dotyczy również polityki historycznej: kreowania mitów i bohaterów, poszukiwania wrogów w obliczu kryzysów i formowania się „jedności” narodu. Celem teatralnej pracy jest rozbudzenie dyskusji o powojennych dziejach Gdańska i tożsamości jego mieszkańców.

Od twórców:

Chcemy opowiedzieć o tym niezwykle skomplikowanym i wciąż niedostatecznie opisanym okresie w dziejach naszego miasta w kontekście tak zwanego „kryzysu tożsamości” i „kryzysu migracyjnego” Europy. Zamierzamy postawić pytania o tożsamość współczesnych gdańszczan, ich korzenie i stosunek do miasta, w którym jeszcze kilkadziesiąt lat temu niemal każdy był przyjezdny. Czy dziś już stanowimy prawdziwie zwartą społeczność? Na ile identyfikujemy się z Gdańskiem? Co dla dzisiejszych ludzi oznacza bycie gdańszczaninem i jak definiują oni swoją małą ojczyznę?

Grupa V: „Krzyk ciszy”

Dramaturgia: Rita Jankowska
Reżyseria: Dorota Androsz
Obsada: Sylwia Góra Weber, Małgorzata Oracz
Muzyka: Adam Świtała
Teatr Wybrzeże, Gdańsk

Żałoba po śmierci dziecka. Najtrudniejsze z ludzkich doświadczeń. Ból nieuleczalny. Jak wygląda codzienność Matki po stracie dziecka? W jaki sposób objąć świadomością i sercem, to co się wydarzyło? „Krzyk ciszy” to próba dotknięcia tematu uznawanego ze względu na ogrom rozpaczy, jaki mu towarzyszy za temat tabu oraz zmierzenie się z ogromem emocji osieroconego rodzica

Od twórców:

Zrobiliśmy ze śmierci temat tabu, a będących w żałobie wyrzuciliśmy na margines, skazaliśmy na bolesną samotność. W szczególnie trudnej sytuacji są rodzice, których dzieci odeszły przed nimi. Śmierć dziecka, bez względu na jego wiek i okoliczności wydaje się być niesprawiedliwa, na pewno wbrew naturalnemu porządkowi. To trudno zaakceptować. Doświadczenia rodziców, którzy podejmują próbę przepracowywania straty, pokazują, że nigdy nie da się z tego otrząsnąć, można co najwyżej uczyć się z tym żyć. Jest jednak cień nadziei, że na końcu świadomego przejścia przez okres żałoby, przy wsparciu osób pomagających przetrwać ten trudny czas, człowiek dotknięty taką traumą skoryguje swą osobowość, dostanie szansę na nowe życie.   Spróbujemy oddać głos Matce, która doświadczyła straty i pokonać z nią odcinek jej drogi. Zrozumieć, z jakimi emocjami, problemami i presją społeczną musi się codziennie zmagać. W tej podróży będą nam towarzyszyły osoby zawodowo zajmujące się pomocą rodzicom osieroconym.

Grupa VI: „Mosdorf”

Reżyseria i dramaturgia: Beniamin Bukowski
Obsada: Wojciech Daniel, Grzegorz Otrębski, Magdalena Smuk

Jan Mosdorf to przedwojenny działacz społeczny, publicysta, filozof i polityk, jeden z twórców faszyzującego Obozu Narodowo-Radykalnego (ONR). Głosiciel hasła „Wielkiej Polski”. Zagorzały ksenofob i  antysemita, wzywający do ograniczenia praw ludności żydowskiej, włącznie z obowiązkiem rejestracji i pozbawieniem praw do piastowania urzędów publicznych. Aresztowany przez Niemców, trafia do więzienia na Pawiaku, a następnie do obozu jenieckiego w Oświęcimiu. Tam, wbrew głoszonej ideologii, ryzykując własnym życiem, zaczyna nieść pomoc Żydom, przemycając wiadomości dla rodzin więźniów i dzieląc się swoimi racjami żywnościowymi. W wyniku denuncjacji zostaje zamordowany.

Od twórców:

Spektakl jest próbą rekonstrukcji ostatnich dni Mosdorfa. Czy da się sprowadzić ludzkie działania i czyny – zwłaszcza, gdy są względem siebie sprzeczne, jak w przypadku Mosdorfa – do wspólnego mianownika? Czy ludzka biografia zawsze jest czarno-biała? Czy to właśnie nie zbrodnicza manipulacja totalitarnych ideologii oparta jest na zacieraniu w imię uproszczeń tego, co niejednoznaczne? Opowiedziana historia zostanie skonfrontowana z czasami współczesnymi. Chcemy mieć nadzieję, że i dzisiaj, wśród coraz większej grupy ludzi głoszących pełnie nienawiści i uprzedzeń hasła radykalnego nacjonalizmu są i tacy, którzy – choć przepełnieni niszczącą nienawiścią wobec innych, powtarzający bezrozumnie przerażające slogany – w krytycznej sytuacji opowiedzieliby się po stronie odrzuconych, zdając tym samym egzamin z podstaw człowieczeństwa.

Grupa VII: „Kalifornia”

Dramaturgia: Małgorzata Sikorska-Miszczuk
Reżyseria: Paul Bargetto
Obsada: Helena Chorzelska, Marta Król-Gajko, Krzysztof Polkowski, Grzegorz Sierzputowski, Julia Trembecka
Teatr Trans-Atlantyk, Warszawa

Kalifornia od lat 60-tych stanowi epicentrum światowych przemian społecznych, politycznych, obyczajowych, technologicznych i kulturowych. Jest także kolebką alternatywnego stylu życia. To tu zrodził się ruch pacyfistów, hipisów, Bitników i New Age’u. To serce nurtu rocka, psychodelii, folku ale także libertarianizmu, neoliberalizmu i komunalizmu. Tu rozpoczęła się rewolucja seksualna, walka o prawa gejów, a z drugiej strony konserwatyzm Ronalda Reagana. To miejsce szokujących przeciwieństw rozpiętych między skrajną wolnością i kreatywnością, inspirującymi osiągnięciami, a przerażającym moralnym rozpasaniem i przemocą.

Od twórców:
Spektakl będzie eksplorował temat kulturowego, intelektualnego i technologicznego fermentu, jaki wytworzył się w Kalifornii w 1968 roku.  Skoncentrujemy się na wydarzeniach, jakie miały miejsce na kampusie Uniwersytetu w Berkeley oraz na losach trzech wielkich, istotnych dla kształtowania się obecnego symbolicznego i technologicznego potencjału tego miejsca postaci o polskim pochodzeniu – Czesława Miłosza, Steve’a Wozniaka i Teda Kaczynskiego.